Cách 1: Trước tiên, để có thể phân biệt kim cương giả hay thật chúng ta có thể quan sát bằng mắt thường.

Độ lấp lánh: Nhìn xuyên qua mặt bàn, kim cương thật sẽ có độ lấp lánh hơn các chất giả kim cương. Nhìn vào Kim cương thật sẽ thấy một khối nát vụn lấp lánh ở giữa viên kim cương rõ rệt, kim cương giả gần như không có hoặc có nhưng tụ vào tim đáy.

Tính dẫn nhiệt: Kim cương có tính dẫn nhiệt cao hơn bất kỳ loại đá nào, nên trong cùng một môi trường nhiệt độ, khi sờ vào ta sẽ có cảm giác kim cương mát lạnh hơn, nên áp viên đá lên môi, má hoặc những phần nào nhạy cảm của mặt để dễ kiểm tra. Khi hà hơi thổi vào kim cương thật, viên đá sẽ sáng lại (bay hơi) rất nhanh, còn kim cương giả sẽ sáng chậm lại.

Ánh sáng: Kim cương thật có chiết xuất ánh sáng cao vì thế nó có độ sáng rất trong, kim cương giả có ánh sáng chiết xuất ánh sáng thấp , vì vậy sẽ có màu trắng đục như có một lớp khói mỏng trên bề mặt.

Đường cắt: Khi đặt viên kim cương ngang tầm nhìn và nhìn ngang hai bên hoặc nhìn từ viền ta sẽ thấy rõ rệt. Kim cương giả sẽ có hai hoặc ba đường cắt ngang bên trong rất mờ.

Nước: Nhỏ một chút nước lên trên bề mặt viên đá, ở kim cương thật quả cầu nước sẽ lan ra rất chậm còn kim cương giả thì quả cầu nước sẽ lan ra rất nhanh.

Ma sát: Mài nhẹ qua giấy nhám, kim cương giả sẽ bị mờ đi, ngược lại kim cương thật thì không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, cách này được khuyến cáo là không nên lạm dụng.

Cách 2. Bạn có thể quan sát, phân biệt bằng kính lúp

Kim cương rất cứng (10 Mohs), nhờ đó mà có độ bóng rất cao. Khi kiểm tra giác cắt có vẻ mỏng hơn thực tế, nguyên nhân là do kim cương có độ chiết xuất cao, những chất giả không có cảm quan thu ngắn tời mức độ rõ rệt như thế.

Khi quan sát qua kính lúp, đường tiếp giáp (đường viền) giữa hai giác cắt kim cương thật sắc sảo, sắc cạnh, kim cương giả có các đường tiếp giáp mờ, không sắc cạnh, bị cong hay bo tròn
Trên đây là vài kinh nghiệm để giúp nhận biết kim cương thật, giả bằng mắt thường hay thiết bị đơn giản. Ngày nay, với khoa học hiện đại , người ta đã chế tạo ra được máy thử kim cương rất tiện ích. Tuy nhiên, việc dùng việc dùng phương pháp đơn giản hay thiết bị hiện đại để kiểm tra kim cương đều phải chú ý đến điều kiện để việc nhận định được tốt nhất.

Một điểm lưu ý nữa là bạn có thể kiểm tra kim cương thật giả chỉ trong 2 phút .

Kiểm tra bằng đọc chữ.
Nếu viên kim cương của bạn không bị đính trên món trang sức nào, hãy đặt nó lên 1 tờ báo. Nếu bạn có thể đọc xuyên qua và những chữ cái tuy bị xiên do hiệu ứng ánh sáng nhưng vẫn rõ nét, thì đó là kim cương giả. Kim cương thật có những cấu trúc phức tạp mà không dễ dàng để cho ánh sáng truyền qua hoàn toàn. Nó sẽ khiến cho ảnh truyền đi bị mờ hơn.

Kiểm tra bằng giấy nhám.
Kim cương là chất cứng nhất mà chúng ta biết tới. Sẽ là không thể khi cố gắng làm trầy kim cương thiên nhiên. Hãy kiểm tra bằng cách lấy giấy nhám chà nhẹ lên bề mặt. Nếu kim cương bị trầy, thì nó là giả.

Kiểm tra độ chói sáng.
Xem cẩn thận viên kim cương từ trên xuống, và từ mặt bên. Hãy so sánh khả năng độ bóng và sự phản chiến ánh sáng.

Nếu bạn nhìn từ mặt bên có nhiều điểm khác với khi nhìn từ trên xuống, đó có thể là kim cương giả. Vì kim cương giả chỉ được cắt, mài, đánh bóng… sao cho nhìn từ trên xuống nó giống hệt kim cương thật, còn ở mặt bên sẽ rất ít được chú trọng hơn.

Tạp chí trang sức hi vọng, với những cách kiểm tra đơn giản như trên sẽ giúp bạn nhanh chóng phân biệt được đâu là kim cương thật, đâu là kim cương giả.